HEIM
Graving og forsking
Kulturminnelova og freding
Tidstavle
Arkeologen i arbeid
- registrering og forundersøking
- utgraving
- teikning og fotografering
- konservering
- magasin
- arkiv
Arkeologiske forskingsmetodar
Etterarbeid
Dateringsmetodar
- stratigrafi
- typologi
^{- 14}C - metoden
- strandlinedatering
Paleobotanikk
- pollenanalyse
- makrofossilar
- treartsbestemming
Beinmateriale
Forskingsformidling

Om prosjektet

Strandlinedatering

Veit du at Noreg vert litt større for kvart år som går? Staden der du bur stig litt høgare opp frå havflata for kvart år. Det er ikkje mykje berre om lag 1 millimeter kvart år.

Om me går attende til byrjinga av eldre steinalder 8 000 år før Kristus, veit me at på Sotra utanfor Bergen stod havet 25 meter høgare enn i dag. Årsaka var at dei store isbreane frå istida hadde tyngd ned landet vårt og pressa det nedover. Då isen smelta vart landet fritt for tyngda slik at det steig. I byrjinga steig det raskt, etterkvart litt saktare.

Folk som budde langs kysten i steinbrukande tid budde heilt nede i strandkanten. Dersom me finn ein buplass som ligg kring 25 meter over havet i dag, så er det svært truleg at buplassen kan ha vore i bruk tidleg i eldre steinalder. Dette kan du lese utfrå kurven over. Du vil også sjå at kring 4000 år før notid stod havet omkring 12 meter høgare enn i dag.

Denne dateringsmetoden må likevel kontrollerast mot andre metodar. Det vanlegaste er å bruke ¹⁴C - metoden dersom det er mogleg, men det er også viktig å sjå på gjenstandsfunna om dei også kan vere frå den tida. Funn fra steinbrukande tid vert tidfesta utfra kva for teknologi som er brukt og utfra kva slags materiale funna er laga av.

- tapestransgresjon

Arkeologane finn mange buplassar frå kring 6500 år før Kristus som ligg under tjukke lag av sand og stein. Steingjenstandane frå denne tida er også ofte slitne av havet. Flinten vert kvit og runda i kantane. Kva trur du skjedde?

Midt i eldre steinalder, kring 6500 år f.Kr., skjedde det noko med strandlina som du kan sjå på kurven over. Plutseleg stig kurven att etter at han har sokke jamt sidan 8000 før Kristus. Denne hendinga kallar geologane for tapestransgresjonen.

Det som skjedde var at vatnet tok til å stige att fordi isbreane smelta fortare enn landet steig. Resultatet vart at landet vart overfløymd av havet att. Mange buplassar vart og overfløymde. Slik kan arkeologane vite at dersom dei finn buplassar som ligg om lag 10 - 15 meter over havet der gjenstandane er slitne av havet, då kan dei stamme frå tida kring 6500 år før Kristus då landet vart overfløymd av vatn.