Typologi , eller læra om likeskap mellom gjenstandar
Utsjåande og funskjonen til ein gjenstand endrar
seg over tid. I dag er det gjerne moter eller ny teknologi
som er hovuedårsaka til slike endingar.
Utforminga av lokomotiver over tid kan illustrere
dette:
-
eit lokomotiv frå slutten av 1800-talet er
dampdreiven med stor fyrkjele og kraftig pipe på taket
-
et lokomotiv frå kring 1950 vart dreiven
av elektrisitet og hadde ikkje lenger behov for
store kjeler, men fekk istaden kjøreledningar
-
signaturtoget sitt lokomotiv er særs stømlinjeforma
og "moderne"
Alle har likevel til felles at de brukes til å trekke et sett av vogner framover langs ferdiglagte
skinneganger.
Eit sverd frå byrjinga av bronsealderen er ulikt
eit sverd frå slutten av bronsealderen. Funksjonen
til sverdet er den same gjennom heile perioden. Typologi
er et fint ord for dette. Det tyder "læra om likskap
mellom gjenstandar". Arkeologane nyttar denne metoden
til å finne ut kva for eit sverd som er eldst og kva
for eit sverd som er yngst i høve til kvarandre.
Dersom det er mogleg å finne organisk materiale
som kan knytast til minst eitt av funna i ein typologisk
rekkje, vil vi kunne sjekke den absolutte dateringa
til gjenstanden ved hjelp av 14C -metoden
(karbon14-metoden).
|
